Bir Zamanlar Anadolu'da (2011) - ... Merkezi Kollayacaksın!

Uzun bir aradan sonra peydah olan şükürlere aynı hızla devam ediyoruz. [Takip etmeyenler için söylemiş olayım, uzun zamandır yeni filmleri çok çok çok beğenemiyordum. Son olarak dün Coriolanus'u izledim ve fazlasıyla beğendim. Tam da onun üzerine bu film geldi. Şükür bundan (: ] Ne derdim vardı, neden erteledim bu kadar beklediğim bir filmi? Neydi amacım? Neyin kafasını yaşıyordum beklerken? Sorular gani...

Çok ciddiyim, enfes bir filmle karşı karşıyayız. Başlamadan haddimi aşmak pahasına emir gibi algılamanızı isteyerek 'izleyin' diyorum. İnceleme yazmamanın şehvetinden geri durabileceğimi sanmıyorum. O kadar güzel noktalar, öylesine tahrikar sahneler var ki anlatılmazlar ufak imalarla. İlla da uzun uzun sahne irdelemeleri lazım. İnsanlığa aktarılmazsa rahatsız olunur. O derece!

Nuri Bilge Ceylan... Abimiz bir yolculuğa çıkmış belli ki. Anadolu'nun bilgeliğine doğru emin ve sık adımlar atıyor devamlı. Her filminde bir tık daha netleşiyor objektifi. Diyalogsuzluğuyla sınıfta kaldığını iddia edenlerin bu filmden sonra ne diyeceklerini çok merak ediyorum. Anadolu'ya dair daha güzelleri çok zor yazılır/çekilir/ortaya konur...

Filmin ismi Bir Zamanlar Anadolu'da. Lakin filmin söyleminden sonra tek itirazım filmin ismine. Benim için Anadolu kelimesi kutsiyet(!) barındırır. Eksiklerden, defolardan, eblehliklerden... pek çok şeyden münezzeh(!) olmanın adıdır Anadolu. Gerçek böyle değildir elbet. "Biz Türkler..." taslağıyla kurulabilecek milyonlarca cümle vardır. Hepsi de doğrudur. Zaten Nuri Bilge Ceylan da tam olarak bu sebeple, inadına inadına Anadolu ismini kullanmış filmin isminde zannımca. Yüzleşmenin resmini böyle çekmiş. Resme bakmaya cesareti olmayanlara (benim gibiler sanırım) da ayna tutmuş olmuş. Bir şekilde yüzleştirmiş herkesi. Çok mükemmel yapmış bunu da. Ama keşke Anadolu yerine taşra veya buna benzer bir sözcük kullanılsaydı. Bu kadar ağır yüzleşmeler bize fazla gelir :)

Oyunculuklar inanılmaz boyutta. Yılmaz Erdoğan'ın komiser karakteriyle bütünleşmesini nasıl anlatır bir insan bilmiyorum. Kendine has mimikleri, Anadolu insanını tanıyan gözlemselliğiyle çok güzel bütünleşmiş. Ve ortaya kelimelerin anlatıcı özelliklerinden feragat edeceği güzellikte bir performans çıkmış. Çok sevdim.

Taner Birsel, çok sevdiğim oyunculardan biri. Nuri Bilge Ceylan'la çalışmasını çok arzuluyordum. Bu filmin kadrosu açıklandığında da, onaylamanın kralını yaşamıştım içimde bir yerlerde. Şimdilik içeriğine dalmayacağım; savcı rolünü nasıl canlandırmış, o pişmanlığı gözlerle nasıl aktarmış... Ciddi manada çok başarılı. Zaten abim şöyle bir dursa bile yetiyor tüm karizması. Üstüne bir de böyle performanslar...

Ama filmin kralı tabii ki doktorumuz civanımız Muhammet Uzuner. Filmin de 'ana' karakteri olan doktoru çok iyi 'can'landırmış. Diğer oyunculara girmiyorum şimdilik. Pek hazzetmediğim Fırat Tanış, çok sevdiğim Ahmet Mümtaz Taylan ve tüm oyuncular... Filmin büyüsü kaçmasın diye hiçbir şey okumamıştım. Acaba Nuri Bilge Ceylan oyuncularının performansları hakkında nasıl açıklamalar yaptı/yapmıştır? Zira hepsi birbirinden bağımsız enfeslikte.

Anadolu'nun güzelliğini, sıradanlığıyla bu kadar güzel harmanlamak büyük iş. Sadece kuru bir 'başarılı' sıfatını layık görmekte zorlanıyorum Bir Zamanlar Anadolu'da filmine. Son zamanların açık ara en güzel Türk filmi. (Şuan çok duygusal yaklaşıyorum, gelmiş geçmiş en iyi Türk filmi diyebilirim incelemede, şimdiden haber edeyim!). Hatta sadece Türk filmleri içerisinde değil, son zamanların tüm dünya filmleri arasında hatırı sayılır bir yere sahip. BluRay olarak çıkması da çok yerinde bir gelişme. Şu görüntüleri HD olarak izlememek büyük keder sebebi olurdu.

Ve şunu iliştirmem lazım. Fena halde Salinui Chueok'u (Memories of Murder/Sinayet Günlükleri) hatırladım. Hatta neredeyse esinlenmenin üstünde bir ilişki var ortada. Hepsini incelemeye bırakıyorum :) Zira sadece bu film değil, hatta bu en alakasız olanı, Nuri Bilge Ceylan'ın esinlenmeleri/atıfları tek tük değil!

İnceleme öncesi hatırlatma babında olsun diye yazıyorum bu satırları. Gerçekten hak ediyor üzerine uzun uzadıya konuşmayı. Umarım çok gecikmem de 1-2 haftaya içime sinen bir incelemeyle devamını getiririm...

Allah'ım ne saadet. Uzun zamandan beri bir Türk filminden sonra böyle hissediyor, överken ki övgü ayarlarımın karmaşıklığına aldırmıyorum. Hem de hepsini olabildiğince bilinçli bir şekilde yapıyorum. Şimdilik huzurla noktalıyor ve puanı içime sine sine verirken haddimi bilmemeyi yine göze alıp 'izleyin' emrini tekrarlıyorum; İZLEYİN!!!

9 / 10